ابن محسن بن علی بن محمد بن ابی الفهم تنوخی، مکنّی به ابوالقاسم. رجوع به ابوالقاسم (علی بن محسن...) و علی (ابن محسن بن...) شود ابن محمد بن داود بن ابراهیم تنوخی، مکنّی به ابوالقاسم. رجوع به علی (ابن محمدبن...) و ابوالقاسم تنوخی شود
ابن محسن بن علی بن محمد بن ابی الفهم تنوخی، مکنّی به ابوالقاسم. رجوع به ابوالقاسم (علی بن محسن...) و علی (ابن محسن بن...) شود ابن محمد بن داود بن ابراهیم تنوخی، مکنّی به ابوالقاسم. رجوع به علی (ابن محمدبن...) و ابوالقاسم تنوخی شود
ابن محمد بن داوودبن ابراهیم تنوخی، مکنّی به ابوالقاسم. فقیه و اصولی ومحدث و نحوی و منطقی و متکلم و منجم و ادیب و شاعر است که در ذی حجۀ سال 278 هجری قمری در انطاکیه متولد شد و در ربیع الاول سال 342 هجری قمری در بصره درگذشت. او راست: 1- دیوان شعر. 2- الفرج بعدالشده. 3- کتابی در علم عروض. 4- کتابی در علم قافیه. 5- کتابی در فقه و حدیث. رجوع به ابوالقاسم تنوخی و نیز به مآخد ذیل شود: معجم المؤلفین ج 7 ص 196. سیرالنبلاء ذهبی ج 10 ص 124. الوافی صفدی ج 12 ص 156. معجم الادباء یاقوت ج 14 ص 162. تاریخ بغداد خطیب بغدادی ج 12 ص 77. النجوم الزاهرۀ ابن تغری بردی ج 3 ص 310. لسان المیزان ابن حجر ج 4 ص 256. بغیهالوعاه سیوطی ص 347. شذرات الذهب ابن عماد ج 2 ص 362. تاج التراجم ابن قطلوبغا ص 33. مرآه الجنان یافعی ج 2 ص 334. کشف الظنون حاجی خلیفه ص 781. روضات الجنات خوانساری ص 477. الجواهرالمضیۀ قرشی ج 1 ص 372
ابن محمد بن داوودبن ابراهیم تنوخی، مکنّی به ابوالقاسم. فقیه و اصولی ومحدث و نحوی و منطقی و متکلم و منجم و ادیب و شاعر است که در ذی حجۀ سال 278 هجری قمری در انطاکیه متولد شد و در ربیع الاول سال 342 هجری قمری در بصره درگذشت. او راست: 1- دیوان شعر. 2- الفرج بعدالشده. 3- کتابی در علم عروض. 4- کتابی در علم قافیه. 5- کتابی در فقه و حدیث. رجوع به ابوالقاسم تنوخی و نیز به مآخد ذیل شود: معجم المؤلفین ج 7 ص 196. سیرالنبلاء ذهبی ج 10 ص 124. الوافی صفدی ج 12 ص 156. معجم الادباء یاقوت ج 14 ص 162. تاریخ بغداد خطیب بغدادی ج 12 ص 77. النجوم الزاهرۀ ابن تغری بردی ج 3 ص 310. لسان المیزان ابن حجر ج 4 ص 256. بغیهالوعاه سیوطی ص 347. شذرات الذهب ابن عماد ج 2 ص 362. تاج التراجم ابن قطلوبغا ص 33. مرآه الجنان یافعی ج 2 ص 334. کشف الظنون حاجی خلیفه ص 781. روضات الجنات خوانساری ص 477. الجواهرالمضیۀ قرشی ج 1 ص 372
ابن زیاد تونسی، مکنّی به ابوالحسن. وی فقیه بود و موطا را نزد مالک بن انس خواند و قریب پنج سال پس از مالک زیست. و در حدود سال 184 هجری قمری درگذشت. (از معجم المؤلفین بنقل از طبقات الفقهاء شیرازی. ص 129) علی صادق بای تونسی. او راست: مناهج التعریف باصول التکلیف، که درسال 1302 هجری قمری از تألیف آن فراغت یافت. (از معجم المؤلفین بنقل از ایضاح المکنون بغدادی ج 2 ص 563) ادیب و از امرای تونس بود که در سال 1169 هجری قمری درگذشت. او راست: شرح التسهیل. (از معجم المؤلفین بنقل از هدیهالعارفین ج 1 ص 767)
ابن زیاد تونسی، مکنّی به ابوالحسن. وی فقیه بود و موطا را نزد مالک بن انس خواند و قریب پنج سال پس از مالک زیست. و در حدود سال 184 هجری قمری درگذشت. (از معجم المؤلفین بنقل از طبقات الفقهاء شیرازی. ص 129) علی صادق بای تونسی. او راست: مناهج التعریف باصول التکلیف، که درسال 1302 هجری قمری از تألیف آن فراغت یافت. (از معجم المؤلفین بنقل از ایضاح المکنون بغدادی ج 2 ص 563) ادیب و از امرای تونس بود که در سال 1169 هجری قمری درگذشت. او راست: شرح التسهیل. (از معجم المؤلفین بنقل از هدیهالعارفین ج 1 ص 767)
ابن عبدالسلام تسولی مالکی، مکنّی به ابوالحسن. فقیه بودو در سال 1258 هجری قمری درگذشت. او راست: 1- البهجهفی شرح التحفه، در فروع فقه مالکی، در دو مجلد. 2 -حاشیه بر زقاقیه. 3- شرح الشامل. (از معجم المؤلفین بنقل از الاستقصاء سلاوی ج 4 ص 194. هدیهالعارفین ج 1 ص 775. فهرس الخدیویه ج 3 ص 155. فهرس الازهریه ج 2 ص 312)
ابن عبدالسلام تسولی مالکی، مکنّی به ابوالحسن. فقیه بودو در سال 1258 هجری قمری درگذشت. او راست: 1- البهجهفی شرح التحفه، در فروع فقه مالکی، در دو مجلد. 2 -حاشیه بر زقاقیه. 3- شرح الشامل. (از معجم المؤلفین بنقل از الاستقصاء سلاوی ج 4 ص 194. هدیهالعارفین ج 1 ص 775. فهرس الخدیویه ج 3 ص 155. فهرس الازهریه ج 2 ص 312)
ابن حسن بن علی بن لطف الله حسینی قنوجی بخاری. مشهور به صدیق حسن. محدث بود. وی در 19 جمادی الاولای سال 1248 ه. ق. متولد شد و در ماه رجب سال 1307 هجری قمری درگذشت. او راست: 1- تخریج الوصایا من خبایاالزوایا. 2- الخطه فی ذکر الصحاح السته. (از معجم المؤلفین از فهرس المؤلفین بالظاهریه و فهرست الخدیویه ج 1 ص 34)
ابن حسن بن علی بن لطف الله حسینی قنوجی بخاری. مشهور به صدیق حسن. محدث بود. وی در 19 جمادی الاولای سال 1248 هَ. ق. متولد شد و در ماه رجب سال 1307 هجری قمری درگذشت. او راست: 1- تخریج الوصایا من خبایاالزوایا. 2- الخطه فی ذکر الصحاح السته. (از معجم المؤلفین از فهرس المؤلفین بالظاهریه و فهرست الخدیویه ج 1 ص 34)
ابن محمد بن محمد بن محمد بن خلف بن جبریل منوفی مصری شاذلی. ملقب به نورالدین و مکنی به ابوالحسن. وی فقیه و محدث و نحوی و لغوی بود و درسوم ماه رمضان سال 857 هجری قمری در قاهره متولد شد ودر چهارم صفر سال 939 هجری قمری در همین شهر درگذشت. او راست: 1- تحفهالمصلی و شرح آن، در فقه. 2- شرح آجرومیه، در نحو. 3- شرح رسالۀ ابی زید قیروانی، در فقه. 4- دو شرح بر جامع صحیح بخاری. 5- شفاءالعلیل فی لغات خلیل. 6- عمدهالسالک علی مذهب مالک و مختصر آن. (از معجم المؤلفین از فهرس مخطوطات النحو بالظاهریه و نیل الابتهاج تنبکتی ص 212 و ایضاح المکنون بغدادی ج 1 ص 557 و ج 2 ص 514 و الاعلام زرکلی ج 5 ص 164) ابن احمد بن محمد بن احمد بن عبدالقادر بن عثمان منوفی جنوفی. در سال 823هجری قمری در جنوف متولد شد و در 889 هجری قمری درگذشت. او راست: 1- تلخیص بدایهالهدایۀ غزالی. 2- تلخیص شرح تعرف علاء قونوی، در تصوف. (از معجم المؤلفین)
ابن محمد بن محمد بن محمد بن خلف بن جبریل منوفی مصری شاذلی. ملقب به نورالدین و مکنی به ابوالحسن. وی فقیه و محدث و نحوی و لغوی بود و درسوم ماه رمضان سال 857 هجری قمری در قاهره متولد شد ودر چهارم صفر سال 939 هجری قمری در همین شهر درگذشت. او راست: 1- تحفهالمصلی و شرح آن، در فقه. 2- شرح آجرومیه، در نحو. 3- شرح رسالۀ ابی زید قیروانی، در فقه. 4- دو شرح بر جامع صحیح بخاری. 5- شفاءالعلیل فی لغات خلیل. 6- عمدهالسالک علی مذهب مالک و مختصر آن. (از معجم المؤلفین از فهرس مخطوطات النحو بالظاهریه و نیل الابتهاج تنبکتی ص 212 و ایضاح المکنون بغدادی ج 1 ص 557 و ج 2 ص 514 و الاعلام زرکلی ج 5 ص 164) ابن احمد بن محمد بن احمد بن عبدالقادر بن عثمان منوفی جنوفی. در سال 823هجری قمری در جنوف متولد شد و در 889 هجری قمری درگذشت. او راست: 1- تلخیص بدایهالهدایۀ غزالی. 2- تلخیص شرح تعرف علاء قونوی، در تصوف. (از معجم المؤلفین)
ابن عمر بن علی بن حسام الدین ابوصیری حنفی شاذلی، مشهور به ابن بتنونی. او راست: السر الصفی فی مناقب شمس الدین محمدالحنفی، که در سال 900 هجری قمری از تألیف آن فراغت یافت. (از معجم المؤلفین ج 7 ص 159). صاحب معجم المؤلفین به مآخذ ذیل نیز اشاره کرده است: فهرس المؤلفین بالظاهریه. ایضاح المکنون بغدادی ج 2 ص 10. فهرست دارالکتب المصریه ج 3 ص 380. هدیهالعارفین بغدادی ج 1 ص 739
ابن عمر بن علی بن حسام الدین ابوصیری حنفی شاذلی، مشهور به ابن بتنونی. او راست: السر الصفی فی مناقب شمس الدین محمدالحنفی، که در سال 900 هجری قمری از تألیف آن فراغت یافت. (از معجم المؤلفین ج 7 ص 159). صاحب معجم المؤلفین به مآخذ ذیل نیز اشاره کرده است: فهرس المؤلفین بالظاهریه. ایضاح المکنون بغدادی ج 2 ص 10. فهرست دارالکتب المصریه ج 3 ص 380. هدیهالعارفین بغدادی ج 1 ص 739
ابن حسین بن ابراهیم بن حسن اخوی تقوی. شاعربود و نسب خود را به موسی مبرقعبن امام الجواد محمدتقی (ع) می رساند. وی در سال 1335 هجری قمری درگذشت. اورا دیوانی است که میرزا محمدعلی عبرت آن را جمعآوری کرده است. (از الذریعۀ آقابزرگ طهرانی ج 9 ص 741)
ابن حسین بن ابراهیم بن حسن اخوی تقوی. شاعربود و نسب خود را به موسی مبرقعبن امام الجواد محمدتقی (ع) می رساند. وی در سال 1335 هجری قمری درگذشت. اورا دیوانی است که میرزا محمدعلی عبرت آن را جمعآوری کرده است. (از الذریعۀ آقابزرگ طهرانی ج 9 ص 741)
ابن جمشید نوری مازندرانی اصفهانی شیعی. مفسر و متکلم و حکیم متوفی در سال 1246هجری قمری او راست: 1- تفسیر سورهالتوحید. 2- حجه الاسلام. 3- حواشی بر اسرارالاّیات. (از معجم المؤلفین) مازندرانی اصفهانی. وی حکیم بود و در اصفهان می زیست و در سال 1247 هجری قمری درگذشت و جسد او به نجف اشرف حمل گردید. او راست: حاشیه بر شرح ارشادات. (از اعیان الشیعه ج 42 ص 199)
ابن جمشید نوری مازندرانی اصفهانی شیعی. مفسر و متکلم و حکیم متوفی در سال 1246هجری قمری او راست: 1- تفسیر سورهالتوحید. 2- حجه الاسلام. 3- حواشی بر اسرارالاَّیات. (از معجم المؤلفین) مازندرانی اصفهانی. وی حکیم بود و در اصفهان می زیست و در سال 1247 هجری قمری درگذشت و جسد او به نجف اشرف حمل گردید. او راست: حاشیه بر شرح ارشادات. (از اعیان الشیعه ج 42 ص 199)
محسن بن ابی القاسم علی بن محمد بن ابی الفهم داود بن ابراهیم بن تمیم تنوخی بصری. شاعر و ادیب و پدر او علی نیز شاعر بوده است. ولادت ابوعلی در سال 327 هجری قمری ببصره بود. نخست وی در سوق الاهواز امانت عیار دارالضرب داشت و سپس قضای جزیره ابن عمر و از آن پس از جانب مطیع خلیفه قضای عسکر مکرم و ایذج و رامهرمز به وی مفوض گشت. او راست: کتاب فرج بعدالشده و کتاب نشوارالمحاضره و کتاب المستجاد و دیوانی بزرگتر از دیوان پدر خویش. وفات وی به سال 384 هجری قمری به بغداد بود
محسن بن ابی القاسم علی بن محمد بن ابی الفهم داود بن ابراهیم بن تمیم تنوخی بصری. شاعر و ادیب و پدر او علی نیز شاعر بوده است. ولادت ابوعلی در سال 327 هجری قمری ببصره بود. نخست وی در سوق الاهواز امانت عیار دارالضرب داشت و سپس قضای جزیره ابن عمر و از آن پس از جانب مطیع خلیفه قضای عسکر مکرم و ایذج و رامهرمز به وی مفوض گشت. او راست: کتاب فرج بعدالشده و کتاب نشوارالمحاضره و کتاب المستجاد و دیوانی بزرگتر از دیوان پدر خویش. وفات وی به سال 384 هجری قمری به بغداد بود
علی بن محسّن، مکنی به ابوالقاسم. قاضی ادیب، فاضل ظریف، شاعر ماهر، از شاگردان سید مرتضی بودو اشعار بسیار و نوادر بیشمار حفظ داشت. وی با ابوالعلاء معری مصاحبت داشته و مطالب بسیاری از وی فرا گرفته و به توسط او با خطیب تبریزی هم رشتۀ یگانگی استوار داشته است. به عقیدۀ اکثر وی شیعۀ امامی و به زعم بعضی معتزلی بوده و موافق نقل معتمد، علامۀ حلی هم در آخر اجازت بنی زهره وی را از جملۀ علمای عامه و مشایخ شیخ طوسی شمرده و ظاهر خطیب بغدادی نیز همین قول را تأیید مینماید چنانکه گوید وی از جمعی کثیر از محدثان عامه روایت کرده و من هم (خطیب بغدادی) از وی استماع کرده و نوشتم و در نواحی بسیاری از مدائن و کرمانشاه و زنگان و جز آنجاها قضاوت نموده و ازسن جوانی تا آخر عمر نزد حکام مقبول الشهاده و در شهادت خود بسیار محتاط و راست گفتار بوده است. وی در اول یا دوم محرم سال 447 هجری قمری در 77 یا 82 سالگی درگذشت و خطیب بغدادی بر جنازه اش نماز خواند. (ابن خلکان ج 2 ص 18) (قاموس الاعلام ج 3 ص 1675) (تاریخ بغداد ج 12 ص 115) (مجالس المؤمنین ص 112) (ریحانه الادب ج 1 ص 224). مؤلف حبیب السیر آرد: علی ابومحسن یا ابوعلی محسن بن علی تنوخی از دانشمندان عهد مقتدی عباسی و مؤلف کتاب الفرج بعد الشده است. وی در ماه محرم سال 484هجری قمری وفات یافت. (حبیب السیر چ خیام ج 2 ص 315)
علی بن مُحَسَّن، مکنی به ابوالقاسم. قاضی ادیب، فاضل ظریف، شاعر ماهر، از شاگردان سید مرتضی بودو اشعار بسیار و نوادر بیشمار حفظ داشت. وی با ابوالعلاء معری مصاحبت داشته و مطالب بسیاری از وی فرا گرفته و به توسط او با خطیب تبریزی هم رشتۀ یگانگی استوار داشته است. به عقیدۀ اکثر وی شیعۀ امامی و به زعم بعضی معتزلی بوده و موافق نقل معتمد، علامۀ حلی هم در آخر اجازت بنی زهره وی را از جملۀ علمای عامه و مشایخ شیخ طوسی شمرده و ظاهر خطیب بغدادی نیز همین قول را تأیید مینماید چنانکه گوید وی از جمعی کثیر از محدثان عامه روایت کرده و من هم (خطیب بغدادی) از وی استماع کرده و نوشتم و در نواحی بسیاری از مدائن و کرمانشاه و زنگان و جز آنجاها قضاوت نموده و ازسن جوانی تا آخر عمر نزد حکام مقبول الشهاده و در شهادت خود بسیار محتاط و راست گفتار بوده است. وی در اول یا دوم محرم سال 447 هجری قمری در 77 یا 82 سالگی درگذشت و خطیب بغدادی بر جنازه اش نماز خواند. (ابن خلکان ج 2 ص 18) (قاموس الاعلام ج 3 ص 1675) (تاریخ بغداد ج 12 ص 115) (مجالس المؤمنین ص 112) (ریحانه الادب ج 1 ص 224). مؤلف حبیب السیر آرد: علی ابومحسن یا ابوعلی محسن بن علی تنوخی از دانشمندان عهد مقتدی عباسی و مؤلف کتاب الفرج بعد الشده است. وی در ماه محرم سال 484هجری قمری وفات یافت. (حبیب السیر چ خیام ج 2 ص 315)
